Her yıl binlerce öğrenci, mesleki gelişim ve deneyim kazanmak için çeşitli kurumlarda staj yapıyor. Ancak bu süreçte yaşanan bazı olaylar, gençlerin hevesini kırmakla kalmıyor, aynı zamanda iş hayatındaki adaletsizlikleri de gözler önüne seriyor. Son olarak bir üniversite öğrencisinin yaşadığı deneyim, staj sisteminin ne kadar suistimal edilebildiğini bir kez daha gündeme taşıdı.
“Fotokopi Çekmeyi Bekliyordum, Bambaşka Bir Talep Geldi”
İsmi paylaşılmayan üniversite öğrencisi, sosyal medya platformu Reddit’te yaşadığı staj deneyimini anlattı. Bir yazılım şirketine başvuran ve kabul edilen genç, ilk gününde kendisine verilen görevi görünce neye uğradığını şaşırdı. “Kod yazmak ya da dokümantasyonla uğraşmak yerine şirket çalışanlarının evcil hayvanlarını gezdirmem istendi” diyen stajyer, bu durumu kabul etmeyince firma yetkililerinin olumsuz tepki gösterdiğini belirtti.
Bu olay, kısa sürede sosyal medyada yayılarak tartışma yarattı. “Stajyer değil hizmetli arıyorlar” şeklinde yorumlar yapılırken, pek çok kişi bu tür taleplerin stajyerlerin emeğini hiçe saymak olduğunu vurguladı.
Gençlerin Umudu Kırılıyor
Özellikle zorunlu staj kapsamında çalışan üniversite öğrencileri, çoğu zaman mesleki beceri kazanmak yerine angarya işlerle karşılaşıyor. Geleneksel olarak stajyerlerden beklenen bazı görevler şunlar:
- Çay/kahve servisi yapmak
- Evrak taşımak
- Arşiv düzenlemek
- Ofis temizliğine yardımcı olmak
- İşe dair olmayan özel işleri yerine getirmek
Bu tür uygulamalar, gençlerin mesleki gelişim şansı bulamadan iş hayatına dair negatif bir algı oluşturmasına neden oluyor.
Sosyal Medyada Tepkiler Çığ Gibi Büyüdü
Olayın yayılmasının ardından birçok kullanıcı benzer tecrübelerini paylaşarak sistemdeki çarpıklıklara dikkat çekti. Tepkiler arasında şu yorumlar öne çıktı:
- “Staj adı altında ücretsiz işçi çalıştırmak tam anlamıyla sömürü.”
- “İşverenler gençlere yatırım yapmak yerine onları kullanıyor.”
- “Bu sistem böyle devam ederse kimse gönüllü staj yapmak istemez.”
Bazı kullanıcılar ise firmaların stajyerlere sunduğu olanakların tamamen firmaya göre değiştiğini ve sistematik bir denetim mekanizmasının şart olduğunu belirtti.
Uzmanlara Göre Denetimsizlik En Büyük Problem
İnsan kaynakları uzmanlarına göre Türkiye’de stajyerlik kavramı net şekilde tanımlanmış olsa da, uygulamada ciddi eksiklikler yaşanıyor. Firmaların stajyerlerden bekleyebileceği görevler açık şekilde tanımlanmadığı için, işverenin inisiyatifine bırakılan bu süreç zaman zaman suistimale açık hale geliyor.
Bu noktada, özellikle şu düzenlemelerin yapılması öneriliyor:
- Stajyerin görev tanımının yazılı olarak belirtilmesi
- Üniversitelerin staj yerlerini düzenli şekilde denetlemesi
- Öğrencilere şikâyet kanalları ve destek mekanizmalarının sunulması
- Firmaların staj süreçlerinde eğitime dayalı planlar sunması
Bu Olay Tek Değil
Yaşanan vaka tek bir bireysel sorun gibi görünse de, aslında benzer birçok stajyerin karşılaştığı deneyimin sadece bir örneği. Daha önce de birçok öğrenci, staj sürecinde mobbing, uygunsuz talepler ve iş dışı görevlerle karşılaştıklarını sosyal medyada paylaşmıştı.
Çalışma dünyasına ilk adımlarını atan gençlerin, daha eğitim süreçlerinde bu tür olaylarla karşılaşması, geleceğe dair güvenlerini zedeliyor. Eğitim ve iş dünyasının ortak hareket etmesiyle, stajın bir sömürü değil; gerçek anlamda bir öğrenme süreci olması gerektiği vurgulanıyor. Bu olay da sistemin ne denli kırılgan ve denetimsiz olduğunu gözler önüne seriyor.
