Küresel yoksulluk, çocuk sağlığını tehdit etmeye devam ediyor. Yapılan araştırmalara göre, dünyada her 5 çocuktan biri kronik yetersiz beslenme nedeniyle fiziksel ve zihinsel gelişimini tamamlayamıyor.
Çocukluk dönemi, yaşam boyu sürecek fiziksel ve zihinsel gelişimin temellerinin atıldığı en kritik süreçlerden biri olarak kabul ediliyor. Ancak günümüzde milyonlarca çocuk bu süreci sağlıklı biçimde tamamlayamıyor. Dünya Sağlık Örgütü ve UNICEF gibi kuruluşların yayınladığı güncel raporlar, dünyada her 5 çocuktan birinin yoksulluk nedeniyle sağlıklı büyüyemediğini ve ciddi gelişim geriliği yaşadığını ortaya koyuyor.
Bu tablo, yalnızca bireysel değil, aynı zamanda toplumsal düzeyde de uzun vadeli etkiler yaratıyor. Çünkü büyüme geriliği yaşayan çocuklar, eğitimden sağlığa kadar pek çok alanda dezavantajlı başlıyor ve yaşam boyu sürecek bir eşitsizlik döngüsünün içine giriyor.
Gelişim Geriliği Ne Anlama Geliyor?
Gelişim geriliği, çocuğun yaşına göre olması gereken boy ve kilo seviyesinin altında olmasıyla tanımlanıyor. Bunun temel sebeplerinden biri ise kronik yetersiz beslenme. Uzun süreli enerji ve besin eksikliği; kas ve kemik gelişimini, bağışıklık sistemini, beyin fonksiyonlarını ve psikomotor becerileri olumsuz etkiliyor.
Bu durumun neden olduğu bazı olumsuzluklar:
- Boy kısalığı ve fiziksel gelişim sorunları
- Zihinsel becerilerde gerilik
- Dikkat eksikliği ve öğrenme güçlüğü
- Enfeksiyonlara karşı dirençsizlik
- Eğitimde geri kalma ve okul terkleri
Türkiye’de de Ciddi Risk Söz Konusu
Yoksulluk ve beslenme yetersizliği yalnızca Afrika ya da Güney Asya gibi gelişmekte olan ülkelerde değil, Türkiye gibi orta gelirli ülkelerde de ciddi bir sorun olmaya devam ediyor. TÜİK ve sivil toplum kuruluşlarının verilerine göre, Türkiye’de düşük gelirli ailelerde yaşayan çocukların önemli bir bölümü dengeli beslenemiyor.
Özellikle kırsal bölgelerde ve büyük şehirlerin çeperlerinde:
- Günlük yeterli protein alınamıyor
- Okul öncesi beslenme yetersiz kalıyor
- Demir ve D vitamini eksikliği yaygınlaşıyor
- Çocuklar kahvaltısız şekilde okula gidiyor
Bu durum, erken çocukluk döneminde başlayan gelişim kayıplarının kalıcı hale gelmesine neden olabiliyor.
Uzmanlardan Alarm Niteliğinde Açıklamalar
Çocuk sağlığı ve halk sağlığı uzmanları, büyüme geriliğinin sadece tıbbi değil aynı zamanda sosyal bir problem olduğunu vurguluyor. Yetersiz beslenen çocukların okul başarılarının düşük olduğunu, sosyalleşme sorunları yaşadığını ve gelecekte üretken bireyler olma ihtimallerinin azaldığını belirtiyorlar.
Uzman önerileri arasında:
- Ailelerin gelir düzeyine göre beslenme destek programlarının yaygınlaştırılması
- Okullarda ücretsiz kahvaltı ve öğle yemeği uygulamalarının hayata geçirilmesi
- Aile hekimleri tarafından düzenli büyüme takibi yapılması
- Yerel yönetimlerin gıda destek paketlerini çocuk öncelikli hazırlaması
gibi önlemler yer alıyor.
UNICEF ve Dünya Bankası’ndan Uyarı Raporları
UNICEF’in yayımladığı son rapora göre, dünya genelinde 149 milyon çocuk boy kısalığı sorunu yaşıyor. Bu çocukların önemli bir kısmı yoksullukla mücadele eden ailelerin içinde büyüyor. Dünya Bankası ise çocuk yoksulluğunun ülkelerin ekonomik gelişimini doğrudan etkilediğini ve önlem alınmadığı takdirde sağlık harcamalarının katlanarak artacağını belirtiyor.
Gıda Enflasyonu ve Beslenme Erişimi
Son yıllarda artan gıda enflasyonu, düşük gelirli ailelerin çocuklarına yeterli ve dengeli beslenme imkânı sunmasını daha da zorlaştırdı. Temel protein kaynakları olan et, süt, yumurta gibi ürünler birçok aile için ulaşılması güç hale geldi. Bu durum da doğrudan çocukların sağlıklı gelişimini tehdit eder boyuta ulaştı.
Bazı ailelerde:
- Et ve tavuk tüketimi haftada birden aza düştü
- Süt ve süt ürünlerine erişim azaldı
- Sebze ve meyve tüketimi mevsim dışı dönemlerde minimum seviyeye indi
- Porsiyonlar küçüldü, öğün sayısı azaldı
Bu gibi gelişmeler, çocukların yaşlarına uygun büyüme standartlarını karşılamasını engelliyor.
Dilersen çocuk yoksulluğuna karşı uygulanan sosyal destek politikaları ya da Türkiye’deki okul beslenme programları üzerine detaylı içerikler de hazırlayabilirim. Hangi yöne odaklanmamı istersin?
